هواساز (Air Handling Unit) چیست و چه کاربردی دارد؟
هواساز (Air Handling Unit) چیست و چه کاربردی دارد؟
مقدمه
در سیستم‌های تهویه مطبوع مرکزی، یکی از اصلی‌ترین اجزایی که نقش حیاتی در تأمین هوای تازه، تصفیه و کنترل دما دارد، هواساز یا Air Handling Unit (AHU) است. هواساز در واقع قلب تپنده‌ی سیستم تهویه مرکزی محسوب می‌شود و وظیفه‌ی آن رساندن هوای سالم، خنک یا گرم‌شده و با کیفیت به فضاهای مختلف ساختمان است.
هواساز چگونه کار می‌کند؟
یک هواساز از اجزای مختلفی تشکیل شده که هرکدام نقش مشخصی دارند:
- فیلترها: برای حذف ذرات گرد و غبار و آلودگی از هوا
- کویل سرمایش و گرمایش: انتقال حرارت با آب سرد (از چیلر) یا آب گرم (از بویلر یا پکیج)
- فن: برای به گردش درآوردن و انتقال هوا به کانال‌های توزیع
- رطوبت‌زن یا رطوبت‌گیر (در صورت نیاز): تنظیم سطح رطوبت هوای ورودی
- دمپرها: برای کنترل ورود و خروج هوا و ترکیب هوای تازه با هوای برگشتی
هوای تازه از بیرون وارد هواساز می‌شود، پس از عبور از فیلتر و کویل‌ها، با هوای برگشتی ترکیب شده و سپس توسط فن به کانال‌های تهویه و در نهایت به فضاهای داخلی منتقل می‌گردد.
مزایای استفاده از هواساز
- تأمین هوای تازه و با کیفیت: حذف آلاینده‌ها و تأمین اکسیژن کافی برای محیط
- صرفه‌جویی در مصرف انرژی: امکان استفاده از هوای برگشتی و بازیافت انرژی
- انعطاف‌پذیری بالا: قابلیت تجهیز به کویل سرمایش و گرمایش، فیلترهای مختلف و رطوبت‌زن
- کنترل شرایط محیطی: تنظیم همزمان دما، رطوبت و کیفیت هوا
- قابلیت یکپارچه‌سازی با سیستم‌های هوشمند ساختمان (BMS): کنترل و مانیتورینگ از راه دور
معایب و چالش‌ها
- نیاز به فضای نصب: هواسازها معمولاً در موتورخانه یا پشت‌بام نصب می‌شوند و به فضای کافی نیاز دارند.
- هزینه اولیه نسبتاً بالا: مخصوصاً در پروژه‌های کوچک.
- نیاز به سرویس و نگهداری منظم: فیلترها و کویل‌ها باید به‌صورت دوره‌ای تمیز و تعویض شوند.
کاربردهای هواساز
- ساختمان‌های مسکونی بزرگ
- مراکز اداری و تجاری
- بیمارستان‌ها (هواسازهای هایژنیک برای کنترل عفونت و میکروب‌ها)
- سالن‌های ورزشی، سینما و مراکز تفریحی
- کارخانه‌ها و کارگاه‌های صنعتی
جنبه اقتصادی
اگرچه هزینه اولیه خرید و نصب هواساز ممکن است بالا باشد، اما در بلندمدت باعث صرفه‌جویی قابل توجه در مصرف انرژی و افزایش کیفیت محیط می‌شود. هواساز با ترکیب هوای تازه و برگشتی، مصرف انرژی را بهینه کرده و هزینه‌های جاری ساختمان را کاهش می‌دهد.
نکات مهم در طراحی و انتخاب هواساز
- ظرفیت دستگاه: باید بر اساس بار سرمایشی و گرمایشی و حجم هوای موردنیاز محاسبه شود.
- نوع فیلتر: برای فضاهای حساس مثل بیمارستان‌ها، استفاده از فیلترهای هپا (HEPA) ضروری است.
- محل نصب: باید دسترسی آسان برای سرویس و تعمیر فراهم باشد.
- سطح صدا: در فضاهای مسکونی و اداری، انتخاب هواساز با فن کم‌صدا اهمیت دارد.
- بهره‌وری انرژی: تجهیز دستگاه به مبدل‌های بازیافت حرارت می‌تواند هزینه‌های انرژی را به حداقل برساند.