داکت اسپلیت چه تفاوتی با اسپلیت دارد و چه نکاتی باید دانست؟
مقدمه
با گسترش استفاده از سیستمهای سرمایشی و گرمایشی در ساختمانهای مسکونی و اداری، انتخاب دستگاه مناسب همیشه یک دغدغه مهم برای کارفرمایان و مصرفکنندگان بوده است. اسپلیت و داکت اسپلیت دو سیستم پرکاربرد در ایران هستند که هرکدام مزایا، معایب و شرایط استفاده خاص خود را دارند. در این مقاله به تفاوتهای اصلی این دو سیستم و نکات مهمی که هنگام انتخاب باید در نظر داشت میپردازیم.
اسپلیت چیست؟
اسپلیت یا کولر گازی اسپلیت از دو بخش تشکیل میشود:
- یونیت داخلی (پنل): در داخل اتاق نصب میشود و وظیفه توزیع هوای خنک یا گرم را دارد.
- یونیت خارجی (کندانسور): در فضای بیرون ساختمان قرار میگیرد و عمل خنکسازی مبرد را انجام میدهد.
ویژگی اصلی اسپلیت این است که هر واحد داخلی به صورت مستقل عمل میکند و مناسب فضاهای کوچک یا اتاقهای مجزا است.
داکت اسپلیت چیست؟
داکت اسپلیت هم مانند اسپلیت از یک یونیت داخلی و یک یونیت خارجی تشکیل میشود، اما تفاوت اصلی آن در نحوه توزیع هواست. در داکت اسپلیت، یونیت داخلی در سقف کاذب نصب شده و هوای خنک یا گرم از طریق کانالکشی به اتاقها و فضاهای مختلف منتقل میشود.

تفاوتهای اصلی داکت اسپلیت و اسپلیت
- نحوه توزیع هوا
- اسپلیت: تنها یک اتاق یا فضا را پوشش میدهد.
- داکت اسپلیت: با کانالکشی میتواند چندین اتاق را بهطور همزمان خنک یا گرم کند.
- ظاهر و طراحی داخلی
- اسپلیت: پنل داخلی روی دیوار قابل مشاهده است.
- داکت اسپلیت: در سقف کاذب نصب میشود و تنها دریچهها دیده میشوند؛ ظاهر شیکتر و یکپارچهتر.
- هزینه نصب
- اسپلیت: هزینه نصب و اجرای کمتر، بدون نیاز به کانالکشی.
- داکت اسپلیت: هزینه نصب بالاتر به دلیل نیاز به کانالکشی و طراحی دقیقتر.
- هزینه مصرف انرژی
- اسپلیت: به دلیل استقلال هر دستگاه، در برخی مواقع مصرف برق بیشتری دارد.
- داکت اسپلیت: در صورت استفاده از مدل اینورتر دار، مصرف انرژی بهینهتر خواهد بود.
- کنترل دما
- اسپلیت: هر اتاق ترموستات مستقل دارد.
- داکت اسپلیت: کل فضا بهطور همزمان خنک یا گرم میشود (مگر با نصب دمپر و ترموستاتهای جداگانه).

6- مقیاس پروژه
- اسپلیت: مناسب واحدهای کوچک و متوسط.
- داکت اسپلیت: مناسب آپارتمانها، ادارات و فروشگاهها با چند اتاق یا فضای بزرگ.
مزایای داکت اسپلیت نسبت به اسپلیت
- طراحی مخفی و زیباتر
- سرمایش و گرمایش همزمان چندین فضا
- کاهش تعداد کندانسورهای بیرونی روی نمای ساختمان
- امکان اتصال به سیستمهای گرمایشی (بویلر یا پکیج) برای تولید گرمایش

معایب داکت اسپلیت نسبت به اسپلیت
- هزینه اولیه بالاتر
- نیاز به فضای نصب (سقف کاذب و کانالکشی)
- کنترل دمای کلی (بدون امکانات تفکیک کامل دما در هر اتاق مگر با تجهیزات جانبی)
نکات مهم در انتخاب و استفاده از داکت اسپلیت
- ظرفیت مناسب: انتخاب ظرفیت باید بر اساس بار واقعی سرمایش و گرمایش هر پروژه انجام شود.
- کیفیت نصب: طراحی کانال و عایقکاری درست برای جلوگیری از اتلاف انرژی ضروری است.
- نوع کمپرسور: استفاده از مدل اینورتر دار باعث صرفهجویی قابل توجه در مصرف برق میشود.
- خدمات پس از فروش: به دلیل اهمیت سرویسهای دورهای، انتخاب برند و نمایندگی معتبر بسیار مهم است.
جنبه اقتصادی
اگرچه هزینه خرید و نصب داکت اسپلیت بیشتر از اسپلیت معمولی است، اما در ساختمانهای بزرگتر با چندین اتاق، استفاده از داکت اسپلیت از نظر مصرف انرژی، زیبایی و نگهداری در بلندمدت مقرونبهصرفهتر خواهد بود.
مراحل نصب داکت اسپلیت
۱. بازدید و طراحی اولیه
- بررسی نقشه معماری ساختمان
- تعیین ظرفیت دستگاه متناسب با متراژ و بار حرارتی و برودتی
- انتخاب محل مناسب برای یونیت داخلی و خارجی
- طراحی مسیر کانالکشی و لولههای مبرد
۲. نصب یونیت داخلی (هواساز)
- در سقف کاذب یا محل تعیینشده نصب میشود.
- باید به گونهای نصب گردد که دسترسی آسان برای سرویسهای دورهای وجود داشته باشد.
- تراز بودن دستگاه بسیار مهم است تا از نشتی آب درین جلوگیری شود.
۳. نصب یونیت خارجی (کندانسور)
- در فضای باز مانند پشتبام، بالکن یا حیاط نصب میشود.
- باید در محلی نصب گردد که جریان هوای آزاد به راحتی برقرار باشد.
- سطح زیرین باید محکم و بدون لرزش باشد.
۴. اجرای لولهکشی مبرد
- لولههای مسی بین یونیت داخلی و خارجی نصب و عایقکاری میشوند.
- کیفیت اتصالات بسیار مهم است، چون کوچکترین نشتی مبرد راندمان سیستم را کاهش میدهد.
۵. اجرای کانالکشی
- کانالهای فلزی یا پلییورتان از هواساز به سمت اتاقها اجرا میشوند.
- عایقکاری کانال برای جلوگیری از هدررفت انرژی ضروری است.
- طراحی صحیح کانالها بر توزیع یکنواخت هوا و کاهش صدای دستگاه تأثیر دارد.

۶. نصب سیستم تخلیه آب درین
- برای خروج آب تقطیر شده در یونیت داخلی، لوله درین نصب میشود.
- باید با شیب مناسب اجرا شود تا از تجمع آب و ایجاد بوی نامطبوع جلوگیری گردد.
۷. سیمکشی برق و نصب ترموستات
- برق دستگاه و ارتباطات کنترلی بین یونیتها برقرار میشود.
- ترموستات در محل مناسب روی دیوار نصب میگردد تا کنترل دما به راحتی انجام شود.
۸. راهاندازی و تست نهایی
- شارژ مبرد در صورت نیاز
- تست نشتی مبرد و بررسی عملکرد لولهکشی
- تنظیم دمپرها و کنترل توزیع هوا
- تست عملکرد سرمایش و گرمایش دستگاه
نکات مهم در نصب داکت اسپلیت
- استفاده از تکنسین متخصص و با تجربه برای جلوگیری از مشکلات آتی
- انتخاب مسیر کانالکشی کوتاه و بهینه برای کاهش افت فشار و مصرف انرژی
- عایقکاری کامل لولههای مبرد و کانالها برای افزایش راندمان
- رعایت فاصله استاندارد یونیت خارجی از دیوارها برای جریان هوای بهتر
- سرویس و نگهداری منظم پس از نصب (شستوشوی فیلترها، بررسی گاز مبرد، سرویس کندانسور)
چالشهای رایج نصب
- محدودیت فضای سقف کاذب برای نصب هواساز
- اجرای کانال در فضاهای کوچک یا معماریهای پیچیده
- انتخاب نادرست ظرفیت که باعث کاهش راندمان یا افزایش مصرف انرژی میشود
- عدم عایقکاری استاندارد که منجر به تعریق کانال یا هدررفت انرژی خواهد شد